رئیس شورای تخصصی هوش مصنوعی ایران: تنظیم‌گری بانک مرکزی باید پشتیبان فناوری‌های نوین مالی در رمزپول‌ها باشد، نه محدودکننده

رئیس شورای تخصصی هوش مصنوعی ایران، صادق خانی علی‌اکبری، ضمن تأکید بر جایگاه کلیدی بانک مرکزی در مدیریت بازار پول و ارز، رویکرد سند سیاست‌گذاری منتشرشده توسط بانک مرکزی در حوزه رمزپول‌ها را مورد نقد قرار داد. وی بیان کرد که تنظیم‌گری نباید منجر به سرکوب نوآوری و فناوری‌های نوین مالی شود، بلکه باید تعادلی میان مدیریت ریسک و پشتیبانی از نوآوری ایجاد کند.

ریسک‌ها و چالش‌های مطرح‌شده در سند بانک مرکزی

این سند، بر مخاطراتی نظیر نوسانات بازار، تحریم‌ها، پولشویی، و تأمین مالی تروریسم تأکید دارد اما به گفته خانی علی‌اکبری، فاقد راهکارهای مشخص برای مدیریت این ریسک‌ها است. به نظر وی، رویکرد غالب در این سند، محدودسازی و کنترل بوده که می‌تواند ظرفیت‌های بالقوه فناوری‌های نوین مالی را تضعیف کند.

لزوم بهره‌گیری از تجربیات جهانی

وی پیشنهاد کرد که ایران می‌تواند از تجربیات موفق کشورهایی مانند سنگاپور، اتحادیه اروپا، و امارات متحده عربی در تنظیم‌گری بهره گیرد. این کشورها با تعریف قوانین شفاف و سیاست‌های حمایتی، از فناوری‌های رمزپایه به عنوان ابزاری برای توسعه اقتصادی استفاده کرده‌اند.

چالش‌های موجود در سند بانک مرکزی

1. کمبود نگاه آینده‌نگرانه:
   فقدان سازوکارهایی برای توسعه نوآوری‌های بلاکچین و رمزپایه.
2. نبود سیاست‌های تشویقی:
   عدم پیش‌بینی حمایت‌های مالی یا قانونی از استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا در این حوزه.
3. ابهام در نقش ذینفعان مختلف:
   عدم شفافیت درباره نحوه تعامل دولت، کسب‌وکارها، و متخصصان با بانک مرکزی.
4. نگاه محدود داخلی:
   کمبود برنامه‌های بین‌المللی برای هماهنگی در تبادلات رمزپایه و پذیرش استانداردهای جهانی.

راهکارها برای تعادل میان نظارت و نوآوری

خانی علی‌اکبری پیشنهاد داد که بانک مرکزی با همکاری ذینفعان، رویکردی جامع و عملیاتی اتخاذ کند. برخی از اقدامات پیشنهادی عبارتند از:

• توسعه چارچوب‌های شفاف حقوقی و فنی: تعریف دقیق رمزپول‌ها، توکن‌ها و کاربردهای آن‌ها برای عموم.
• تقویت آزمون‌های تنظیم‌گری: ایجاد محیط‌های آزمایشی برای بررسی فناوری‌های نوین قبل از پیاده‌سازی گسترده.
• افزایش حمایت از استارتاپ‌ها: ارائه تسهیلات مالی و کاهش موانع اداری برای کسب‌وکارهای نوپا.
• آگاهی‌رسانی عمومی: طراحی کمپین‌های آموزشی برای ارتقای سواد مالی دیجیتال و آشنایی با رمزپول‌ها.
• تعریف استراتژی‌های پیشگیری از ریسک: توسعه ابزارهای شناسایی تراکنش‌های مشکوک و کاهش خطرات امنیتی.
• تدوین سیاست‌های مالیاتی شفاف: طراحی مقررات مالیاتی مناسب برای تراکنش‌های دیجیتال.

جمع‌بندی

بانک مرکزی ایران می‌تواند با بازنگری در سند موجود و تعامل با متخصصان و فعالان اقتصادی، به جایگاه پیشرو در توسعه فناوری‌های مالی دست یابد. تنظیم‌گری مؤثر نه‌تنها ریسک‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه نوآوری را تقویت کرده و به توسعه اقتصادی کشور کمک می‌کند.