بیست‌ویکمین رویداد فیناپ با محوریت سواد مالی برگزار شد و کارشناسان بر نقش کلیدی نهادهای حاکمیتی در شکل‌گیری سواد مالی تأکید کردند. در این نشست، فعالان حوزه فینتک معتقد بودند که فین‌تک‌ها می‌توانند با ارائه محصولات ساده‌تر، به ارتقای سواد مالی جامعه کمک کنند؛ اما محدودیت‌های رگولاتوری در برخی موارد مانع این هدف می‌شود.
تورم و نقش آن در تصمیمات مالی افراد
نیما نامداری، مدیرعامل کارنامه، در این نشست نگاهی انتقادی به مفهوم سواد مالی داشت و آن را بیش از رفتار فردی، متأثر از شرایط اقتصادی و سیاست‌های کلان حاکمیت دانست.
او در پاسخ به سؤال مریم فریدشاد، هم‌بنیان‌گذار فیناپ، درباره تعریف سواد مالی و تأثیر آن بر کسب‌وکارها گفت:
“سواد مالی زمانی معنا پیدا می‌کند که پیچیدگی‌های مالی کمتر باشد. اما امروز، قوانین پیچیده‌ای بر کسب‌وکارهای لندتک تحمیل شده که حتی محاسبه سود تسهیلات را دشوار کرده است. این در حالی است که کاربران را به دلیل نداشتن سواد مالی مقصر می‌دانیم، درحالی‌که نمی‌توان تأثیر نهادهای حاکمیتی را نادیده گرفت.”
او تورم را مهم‌ترین عامل در تصمیم‌گیری‌های مالی مردم دانست و تأکید کرد:
“در کشوری با پنج دهه تورم مزمن، نمی‌توان انتظار داشت که مردم با درآمدهای اندک، تصمیمات مالی بهینه‌ای بگیرند. درآمد دهک‌های پایین تنها برای بقا کافی است و صرفاً در دو دهک بالای جامعه می‌توان از دانش مالی و سرمایه‌گذاری سخن گفت.”
فین‌تک‌ها و چالش شفافیت در سایه مقررات سخت‌گیرانه
هومن مسگری، مدیرعامل بلوط، از منظر سرمایه‌گذاری و بانکداری به سواد مالی نگاه کرد و گفت:
“یکی از اهداف فین‌تک‌ها ایجاد شفافیت در بازارهای مالی است، اما متأسفانه رگولاتوری اغلب در برابر این شفافیت مقاومت می‌کند. ما در تلاشیم که محصولات مالی را ساده و شفاف کنیم، اما قوانین و محدودیت‌های جدید، این فرآیند را پیچیده‌تر می‌کند.”
او تأکید کرد که رگولاتوری نباید با اعمال محدودیت‌های مکرر بر کسب‌وکارهای نوین مالی، مسیر فرار از تورم را برای مردم سخت‌تر کند.
اقتصاد دستوری و تأثیر آن بر سواد مالی جامعه
شاهین رفیع‌پور، مدیرعامل زرپاد، تأکید کرد که اقتصاد دستوری یکی از موانع اصلی رشد سواد مالی است. او با اشاره به نقش طلا در مدیریت دارایی‌ها گفت:
“ایران یکی از ۱۰ مصرف‌کننده بزرگ طلا در جهان است و گلدتک‌ها (پلتفرم‌های طلای دیجیتال) امکان پس‌انداز بدون نگرانی از کاهش ارزش ریال را فراهم کرده‌اند. این اقدام گام مهمی در جهت ارتقای سواد مالی جامعه است.”
رفیع‌پور سواد مالی را بخشی از عقل معاش دانست و افزود که این مفهوم نباید صرفاً از نگاه فردی، بلکه باید از زاویه اجتماعی و اقتصادی بررسی شود.
گلدتک‌ها؛ بستری برای تبدیل پس‌انداز به سرمایه‌گذاری
مصطفی اکرمی، مدیرعامل میلی، با تأیید سخنان مطرح‌شده، گفت:
“امروز برای تصمیم‌گیری در هر حوزه‌ای، نیاز به دانش مالی داریم. ما حتی در آینده باید سواد مدیریت انرژی را نیز به سایر مهارت‌های مالی اضافه کنیم.”
او با اشاره به ۲۵ پلتفرم فعال گلدتک و نظارت دقیق رگولاتوری بر آن‌ها افزود:
“اگر از سال ۱۳۹۶ امکان خرید طلا به‌صورت آنلاین فراهم بود، توان خرید ماهانه مردم ۶ درصد افزایش پیدا می‌کرد. این نشان می‌دهد که راهکارهای فین‌تکی می‌توانند تأثیر مثبتی بر اقتصاد خانوارها داشته باشند.”
سواد مالی؛ مهارتی که در جامعه شکل می‌گیرد
امیرحسین داودیان، معاون مدیرعامل بانک تجارت، با تأکید بر نقش جامعه در رشد سواد مالی گفت:
“بانک‌ها قدیمی‌ترین نهادهای مالی هستند، اما در زمینه آموزش سواد مالی نقشی منفعل داشته‌اند. سواد مالی یعنی مهارت مدیریت پول، بودجه‌بندی، پس‌انداز، مدیریت بدهی و سرمایه‌گذاری، اما این مهارت‌ها در بستری از ثبات اقتصادی شکل می‌گیرد.”
او اضافه کرد:
“وقتی جامعه با تورم روبه‌رو است و ارزش پول روزبه‌روز کاهش می‌یابد، حتی دانش مالی هم نمی‌تواند اثرگذاری کاملی داشته باشد.”
او به اقدامات بانک تجارت در این حوزه اشاره کرد و گفت:
“ما توانسته‌ایم برای ۲۰۰ هزار نفر امکان خرید دارایی را بدون نیاز به تعامل مستقیم با بانک فراهم کنیم که این خود، قدمی در مسیر توسعه سواد مالی است.”
