افزایش تنش تجاری میان چین و غرب؛ تأثیر محدودیت‌های صادراتی پکن بر زنجیره تأمین فناوری

کنترل سختگیرانه چین بر صادرات فناوری‌های پیشرفته

روزنامه فایننشال تایمز در گزارشی به محدودیت‌های جدید دولت چین بر صادرات فناوری‌های پیشرفته و مواد اولیه ضروری برای زنجیره تأمین صنایع پیشرفته پرداخته است. بر اساس این گزارش، چین با اعمال محدودیت‌های صادراتی، مانع خروج مواد اولیه، دانش فنی و نیروی کار متخصص از کشور شده است.

این سیاست‌ها به‌ویژه بر شرکت‌های بزرگ فناوری آمریکا که به دنبال ایجاد زیرساخت‌های تولیدی در دیگر مناطق جهان، از جمله هند هستند، تأثیر قابل‌توجهی خواهد داشت.

به گزارش پیوست، چین در تلاش است کنترل بیشتری بر فناوری‌های پیشرفته داخلی خود اعمال کند و از خروج دانش فنی حساس جلوگیری کند. این اقدامات، نتیجه افزایش تنش‌های تجاری میان پکن و واشنگتن و همچنین تشدید اختلافات با اتحادیه اروپا است.

تمرکز محدودیت‌های صادراتی بر هند؛ دشواری انتقال تجهیزات و نیروی کار

برخی گزارش‌ها نشان می‌دهند که مقامات چینی انتقال تجهیزات فنی و اعزام متخصصان صنعت فناوری به سایر کشورها را با موانع اداری و گمرکی مواجه کرده‌اند.

در ماه‌های اخیر، شرکت‌های تایوانی فعال در چین، از جمله فاکس‌کان، بزرگ‌ترین تأمین‌کننده اپل، با محدودیت‌های جدی در ارسال تجهیزات و نیروی کار فنی به هند مواجه شده‌اند. این در حالی است که اپل تلاش می‌کند وابستگی زنجیره تأمین خود را به چین کاهش دهد و تولید خود را در هند گسترش دهد.

یک مقام هندی که نخواست نامش فاش شود، اعلام کرده است که چین با اعمال تأخیرهای گمرکی، موانعی در مسیر صادرات تجهیزات و قطعات الکترونیکی به هند ایجاد کرده است.

نکته قابل‌توجه این است که این سیاست‌ها بیشتر بر هند متمرکز هستند و پروژه‌های مشابه در جنوب شرق آسیا و خاورمیانه تحت تأثیر محدودیت‌های چین قرار نگرفته‌اند.

تسلط چین بر صنعت باتری و پیامدهای آن بر بازارهای جهانی

چین در زمینه تولید باتری‌های پیشرفته و استخراج لیتیوم موقعیت مسلطی دارد. اعمال محدودیت‌های صادراتی بر این فناوری‌ها، می‌تواند به‌طور مستقیم بر تولیدکنندگان باتری در کره جنوبی و ایالات متحده تأثیر بگذارد.

وزارت بازرگانی چین اخیراً اعلام کرده است که صادرات فناوری‌های مرتبط با استخراج لیتیوم و تولید کاتدهای پیشرفته (LFP – فسفات آهن لیتیوم) به مجوزهای سختگیرانه‌تری نیاز خواهد داشت.

این تصمیم تأثیر مستقیمی بر شرکت‌هایی مانند CATL، بزرگ‌ترین تولیدکننده باتری‌های لیتیومی در جهان، خواهد داشت. این شرکت که کارخانه‌هایی در اروپا دارد، ممکن است مجبور شود همچنان برای تأمین مواد اولیه و فناوری‌های کلیدی، وابسته به چین باقی بماند.

شرکت‌های کره‌ای مانند LG Energy Solution و SK On، نیز برای تولید کاتدهای LFP همچنان به تأمین‌کنندگان چینی وابسته هستند.

بر اساس داده‌های Benchmark Mineral Intelligence، چین در سال گذشته ۹۹ درصد از کاتدهای فعال LFP مورد استفاده در سراسر جهان را تولید کرده است. محدودیت‌های جدید صادراتی، می‌تواند این وابستگی را بیش‌ازپیش به چالش بکشد.

یک مدیر ارشد یک شرکت کره‌ای در صنعت باتری، اعلام کرده است که نگرانی‌های خود را به وزارت بازرگانی چین منتقل کرده است و این محدودیت‌ها ممکن است بر همکاری‌های تجاری میان شرکت‌های کره‌ای و چینی تأثیر منفی بگذارد.

چالش‌های زنجیره تأمین فناوری در ایالات متحده

با تشدید تنش‌ها میان پکن و واشنگتن و افزایش تعرفه‌ها در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، شرکت‌های آمریکایی به هدف اصلی محدودیت‌های جدید دولت چین تبدیل شده‌اند.

چین بخش عمده‌ای از عناصر کمیاب و فناوری‌های پیشرفته مرتبط با تولید نیمه‌رساناها، باتری‌های لیتیومی و انرژی‌های تجدیدپذیر را در اختیار دارد. بنابراین، محدودیت‌های صادراتی جدید می‌توانند فشار زیادی بر تولیدکنندگان آمریکایی وارد کنند.

صنعت خودروسازی الکتریکی در ایالات متحده نیز ممکن است به دلیل کاهش دسترسی به مواد اولیه کلیدی مانند نئودیمیوم و دیسپروزیم، که برای تولید آهنرباهای دائمی موتورهای الکتریکی استفاده می‌شوند، با چالش‌های جدی مواجه شود.

در دسامبر ۲۰۲۳، چین محدودیت‌های صادراتی خود را گسترش داد تا فرآیندهای پالایش و تولید آهنرباهای دائمی را نیز شامل شود. این آهنرباهای پیشرفته برای توربین‌های بادی، خودروهای برقی و تجهیزات الکترونیکی ضروری هستند.

یکی از مدیران یک شرکت فناوری آمریکایی که به دنبال ایجاد زنجیره تأمین جایگزین برای عناصر کمیاب است، اعلام کرده است:

«چین حدود ۹۵ درصد از آهنرباهای دائمی جهان را تولید می‌کند. این محدودیت‌های صادراتی جدید، متنوع‌سازی زنجیره تأمین را در برخی از صنایع بسیار دشوار می‌کند.»

تأثیر محدودیت‌های چین بر غول‌های فناوری آمریکا

محدودیت‌های صادرات فناوری‌های پیشرفته چین، به‌طور مستقیم بر شرکت‌های آمریکایی بزرگی مانند اپل، مایکروسافت و تسلا تأثیر خواهد گذاشت.

اپل یکی از شرکت‌هایی است که بیشترین وابستگی را به زنجیره تأمین چین دارد و در سال‌های اخیر تلاش کرده است تولید خود را به هند منتقل کند. اما موانع گمرکی و محدودیت‌های صادراتی جدید چین، این روند را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.

علاوه بر این، اپل به دلیل محدودیت‌های نظارتی، امکان ارائه برخی از قابلیت‌های هوش مصنوعی گوشی‌های خود را در چین نداشته است. این شرکت به‌تازگی تلاش کرده است با همکاری علی‌بابا، از این محدودیت‌ها عبور کند.

گزارش‌هایی نیز منتشر شده است که نشان می‌دهد رگولاتورهای چینی در حال بررسی احتمال اعمال محدودیت‌های جدید بر فعالیت اپل در چین هستند.